Sn. İşverenlerimiz,
İş kazası ile ilgili genel bilgilendirmelere ve yükümlülüklere ilişkin uygulamalara aşağıda yer vermiş olup,
İş kazaları ile ilgili bildirimin yapılabilmesi ve idari para cezası/geçici iş görmezlik ödeneğinin rücu edilmesi
gibi yaptırımlar ile karşı karşıya kalınmaması için, kazayı takip eden 3 iş günü içerisinde (bu süreyi beklemeden ilk iş
gününde bildirilmesini rica ederiz) ekte yer alan iş kazası bildirim formu ve iş kazası tutanağını doldurarak ofisimize
mail olarak bildirilmesini ve telefon ile teyit edilmesini önemle rica ederiz.
İŞ KAZALARI HAKKINDA BİLGİLENDİRME
İş kazası Nedir?
İş kazası; işçinin işini yaparken, işine giderken veya işiyle ilgili herhangi bir faaliyeti esnasında kaza geçirmesidir.
Hangi Haller İş Kazasıdır?
1. İşçinin işyerinde bulunduğu sırada,
3. İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
5. Emziren kadın sigortalının süt vermek için ayrılan zamanlarda,
7. İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında meydana gelen ve sigortalıyı bedenen veya ruhen engelli hale getiren olaylar
İş kazası olarak değerlendirilir.
İşyerine ulaşımı işçi kendi aracıyla sağlıyorsa ve bu ulaşım sürecinde kaza yaparsa iş kazası olarak değerlendirilmez.
İşveren işçisini iş dışında bir görevle bir yere göndermişse, bu sürede yaşanan kaza iş kazası olarak değerlendirilir. Örneğin; İşveren sigortalıyı elektrik, su vb gibi faturalarınıödettirmek için bankaya göndermiş ise ve sigortalıya karşıdan karşıya geçerken araba çarpmışsa, bu durum iş kazası olarak değerlendirilir.
İş Kazalarında Olay Anında ve Sonrasında Ne Gibi İşlemler Yapılır?
1. İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımları yapılır.
2. İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır.
3. Kaza jandarma veya polise derhal bildirilir.
4. Kaza ilgili Sigorta İl / sigorta Müdürlüğüne en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirilir.
5. Kaza ile ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir.
İş kazası Bildirilmesi Nasıl Yapılmalıdır?
Sigortalıların “İş Kazası” geçirmeleri hâlinde işverenleri, kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhâl,
Kuruma (SGK) en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde haber vermek zorundalar.
İşveren Kendisi İş Kazası Geçirmesi Halinde Bildirimi Ne Zaman Yapmalıdır?
4/b kapsamındaki sigortalılar bakımından, meydana gelen iş kazasının, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren
bir aylık süreyi geçmemek kaydıyla, bildirim yapmaya engel halin ortadan kalktığı günü takip eden günden başlanarak
kendisi tarafından 3 iş günü içerisinde SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.
Bildirim elektronik ortamdan, Sosyal Güvenlik Kurumunun İş kazası Meslek Hastalığı e-bildirim (İşveren Bildirimi)
menüsünden yapılmaktadır. Ayrıca yazılı olarak SGK’ya ya da ÇSGB’ye bildirim yapılmasına gerek yoktur.
Sağlık hizmet sunucuları (kamu ve özel sağlık kuruluşları) da kendilerine intikal eden iş kazası olaylarını en geç 10 gün, içinde SGK’ya bildirmeleri gerekmektedir.
Bildirim Sürelerinin Tatil Günlerine Rastlaması Durumunda Yapılan Düzenleme:
Bildirim süreleri işgünü olarak belirlendiğinden cumartesi, pazar ile ulusal bayram ve genel tatil günleri hesaba katılmayacak, bu günlere rastlayan
günleri takip eden günden itibaren üç günün hesabına devam edilecektir.
İş Kazası Süresinde Bildirilmezse Ne Olur?
4/a kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde süresinde işverence bildirim yapılmaması durumunda, bildirimin
Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenen/ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği Kurum tarafından işverenden tahsil edilir.
4/b kapsamında sigortalı olanların iş kazası geçirmeleri ve süresinde bildirilmemesi halinde ise bildirim tarihine kadar geçen süre için
geçici iş göremezlik ödeneği kendilerine ödenmez. Bu durumda sadece bildirim tarihinden sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.
Ayrıca işverenin bildirimi süresinde yerine getirmediği için idari para cezasıyla karşılaşır.
İdari para cezaları, sigortalı sayısına ve işyerinin tehlike durumuna göre farklılık gösterir. Ayrıca idari para cezalarına, her takvim yılı başında yeniden değerleme oranında artırılır.
Çalışan Sayısı 10 Kişinden Az Olan İşyerlerinde İş Kazası Bildirmeme Cezası Miktarı
§ Az Tehlikeli (Aynı miktarda) : 5.115 TL
§ Tehlikeli (%25 artırılarak) 6.393 TL
§ Çok Tehlikeli (%50 artırılarak) 7.672 TL
Çalışan Sayısı 10 – 49 Arasında Olan İşyerlerinde İş Kazası Bildirmeme Cezası Miktarı
§ Az Tehlikeli (Aynı miktarda) 45.115 TL
§ Tehlikeli (%50 artırılarak) 7.672 TL
§ Çok Tehlikeli (%100 artırılarak) 10.230 TL
Çalışan Sayısı 50’den Fazla Olan İşyerlerinde İş Kazası Bildirmeme Cezası Miktarı
§ Az Tehlikeli (%50 artırılarak) 7.672 TL
§ Tehlikeli (% 100 artırılarak) 10.230 TL
§ Tehlikeli (%200 artırılarak) 15.345 TL
İş Kazasının Gerçekleştiği Günün SGK’ya Hizmet Olarak Bildirilmesi
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre, işveren iş kazası geçirilen günü geçici iş görmezlik belgesi olsa dahi hizmet olarak bildirmek zorundadır.
İş kazası geçirilen gün çalışan açısından hizmet olarak sayılacaktır.
Konuyu örnekle daha anlaşılır şekilde ifade edecek olursak;
Örnek 1-
01.05.2019 tarihinde 4/a kapsamında çalışmaya başlayan sigortalı aynı tarihte iş kazası geçirmiş ve 45 gün geçici iş göremezlik belgesi verilmiştir.
Bu sigortalı için 2019 yılı Mayıs ayında en az 1 günlük hizmet bildirilmelidir.
Örnek 2-
08.11.2000 tarihinden itibaren çalıştığı işyerinde 05.06.2019 tarihinde iş kazası geçiren sigortalı, 11.06.2019 tarihinde vefat etmiştir.
İşverence bu sigortalı adına 2019 yılı Haziran ayı için en az 5 günlük hizmet bildirilmelidir.
İş Kazası Günü İşçinin Sigortalı Gösterilmemesi
İş kazası geçirilen gün, hizmet olarak bildirilmemesi durumunda işveren birçok yaptırımlarla karşı karşıya kalır. İş kazası günü hizmet olarak kabul edildiği için
işverenden, 1 günlük ek aylık prim belgesi düzenlenmesi istenir. Eğer işveren tarafından ek aylık prim belgesi düzenlenmez ise, kurum resen düzenler.
Prim tutarı işverenden tahsil edilir. Ek aylık prim belgesi süresinde SGK’ya verilmez ise brüt asgari ücretin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanır.
İş kazası günü hizmet olarak ücret bordrosunda ve yasal defter kayıtlarında yer almaz ise, ilgili defter ve belgeler geçersiz kabul edilir ve iki tane yarım asgari ücret tutarında idari para cezası kesilir.
İş kazası sigortasından aşağıdaki haklar sağlanmaktadır;
- Sigortalıya geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneğinin
verilmesi,
- Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması,
- İş kazası sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması,
- Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlilik durumunda evlenme ödeneği verilmesi,
- İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi,
İş kazası sigortasından hangi şartlarla yararlanılabilir?
Sosyal güvenlikte iş kazası sigortasından yararlanılabilmesi için;
· - Kaza geçiren kişinin sigortalı olması,
· - Kaza sonucu bedence veya ruhça engelli hale gelmesi,
· - Kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet (nedensellik) bağının bulunması,
şartlarının bir arada bulunması gerekmektedir.
İş kazası sigortası kapsamındaki bu haklardan yararlanabilmek için herhangi bir prim günü ve yaş şartı aranmamaktadır.
Ekler;
İŞ KAZASI BİLDİRİM FORMU ve TUTANAK ÖRNEĞİ
Yargıtay Kararlarında İş Kazaları
1. Yargıtay’ın 21. Hukuk Dairesi, 14.5.1996 tarih, 2674/2738 sayılı kararı sigortalının işe gitmek için işveren tarafından belirlenen durakta servis aracı beklerken üçüncü şahsa ait aracın çarpması sonucu oluşan zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılır demiştir.
2. Yine aynı nedenle, malzeme almak üzere işverence toptancıya gönderilen sigortalının gerekli alışverişi yaptıktan sonra yol üzerinde bulunan babasına ait dükkânda çay içerken silahlı saldırıya uğrayarak ölmesini de Yargıtay HGK. 5.6.1996 tarihi, 228/454 sayılı kararı ile iş kazası saymıştır
3. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 23.3.1992, 1991-12579/ 1992-3624 sayılı kararında sigortalının mezbahane işyerinde “sarhoş’’ vaziyette kesim yaparken bıçağı bacağına kaçırıp kan kaybından ölmesi olayını,” iş kazası saymayan iş mahkemesi kararını bozmuştur. Yargıtay, “…sigortalının işyerinde çalışırken ve işverenin işini yaparken öldüğü sabit olduğuna göre, ölümün iş kazası sonucu meydana geldiğinin kararını vermiştir.
4. Yine Yargıtay’ın 10. Hukuk Dairesi 13.10.1987 tarihli ve 5024/5139 sayılı kararına göre, işveren sigortalıyı görevle başka bir yere gönderdiğinde, işçi yolda parkta arkadaşlarıyla oturup konuşurken bir bombanın patlaması sonucunda ölmesini “… Olayın sigortalının görev ile başka bir yere gönderildiği zaman süreci içinde ortaya çıktığı kuşkusuz olduğuna göre, kazayı iş kazası saymak yasal zorunluluktur” diyerek iş kazası saymıştır.
5. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 10.6.1983 tarih ve 328/652 kararında: “İki saat emzirme (süt) izni verilen sigortalı, bu izin süresi içinde işyerine gelmek üzere yolda karşıdan karşıya geçerken motorlu taşıtın çarpması sonucu vefat etmiştir. Meydana gelen kazıyı iş kazası olarak kabul etmiştir.
6. Diğer bir Yargıtay kararına göre; Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 25.5.1989 tarihli, 3064/4630 sayılı kararı ile iş kazası nedeniyle hastanede tedavi edildikten sonra taburcu edilip evine gönderilen sigortalının yolda uğradığı trafik kazası da iş kazası sayılmıştır.